اوکراین یکی از بزرگترین کشورهای اروپای شرقی و همچنین یکی از بزرگترین مقاصد اقتصادی برای مبتکرانی است که مایلند بازار محصولات جدید خود را گسترش دهند. بر این اساس، کسب حمایت از اختراع برای گسترش و توسعه محصولات یک امر ضروری است. اوکراین عضو معاهدات مربوط به ثبت اختراعات منطقه‌ای مانند کنوانسیون ثبت اختراعات اروپا و کنوانسیون ثبت اختراعات اوراسیا نیست بنابراین تنها راه به دست آوردن حق ثبت اختراع، ثبت درخواست به طور مستقیم در PTO اوکراین است- موسسه مالکیت معنوی اوکراین (Ukrpatent). قانون اوکراین مطابق اکثر کشورهای اروپایی از علائم تجاری کالاها، خدمات و سایر اقدامات قانونی مرتبط با نام تجاری حمایت قانونی می‌کند و مالکیت معنوی و حق فعالیت علامت تجاری را تنها برای آن دسته از برندهایی قائل می‌شود که در سامانه ثبت علائم تجاری ثبت رسمی شده‌اند. اوکراین از نظر تعداد درخواست‌های ثبت اختراع یکی از کشورهای پیشرو در جهان است. هر سال شرکت دولتی موسسه مالکیت معنوی اوکراین بیش از ۴ هزاربرنامه جدید راجع به اختراعات ثبت شده، ۹ هزار برنامه ثبت اختراع برای مدل کاربردی و ۳ هزار برنامه ثبت نام طرح را دریافت می‌کند. اوکراین از نظر تعداد درخواست‌های ثبت اختراع برای مدل‌های سودمند در جهان در میان ۵ کشور برتر قرار دارد. به طور کلی، قانون اوکراین در مورد حق ثبت اختراع با استانداردهای بین المللی مطابقت دارد. با این حال، انتظار می‌رود برخی از زمینه‌های این قانون در سال‌های آینده برای بهبود حمایت از حقوق ثبت اختراع در بخش‌های خاص صنعت، مانند کشاورزی و دارویی اصلاح شود.
تقریباً نیمی از درخواست‌های ثبت اختراع جدید توسط متقاضیان خارجی ثبت شده است. فعال‌ترین شرکت‌ها و اشخاص خصوصی از ایالات متحده، آلمان، سوئیس، انگلیس و فرانسه هستند. هنوز هم تقریباً یک سوم برنامه‌ها به مرحله ثبت نام و صدور گواهینامۀ ثبت نمی‌رسند و افراد از درخواست‌ها امتناع می‌کنند یا متقاضی اسناد را پس می‌گیرد. بانک اطلاعاتی ثبت اختراعات اوکراین باز است و امکان جستجوی خودکار توسط متخصصان ثبت اختراع فراهم است. تمام اسناد ثبت اختراع در پایگاه داده اداره ثبت اختراعات اوکراین به زبان اوکراینی است و فقط عنوان و خلاصه ممکن است به زبان انگلیسی باشد.
بیشتر متقاضیان بین المللی که به دنبال حمایت از حق ثبت اختراع در اوکراین هستند از گزینه ارائه شده در پیمان همکاری ثبت اختراع استفاده می‌کنند و وارد مرحله ملی PCT می‌شوند. بسیاری از افراد درخواست‌های ثبت اختراع اوکراین را با ادعای اولویت (طبق کنوانسیون پاریس) از درخواست‌های قبلی ثبت می‌کنند که در خارج از کشور ثبت شده است.
به طور کلی این سیستم با رویکردهای مشترک بین المللی مطابقت دارد. مطابق با قوانین اوکراین، نتیجه فعالیت فکری یک شخص در هر زمینه فنی اگر مطابق با معیارهای استاندارد ثبت اختراع باشد می‌تواند به مرحله ثبت برسد و حق ثبت به او اعطا شود.
یک اختراع باید شرایط زیر را داشته باشد:
- تازگی داشته باشد.
- مرحله اختراع متنوع باشد.
- کاربرد صنعتی (سودمندی) داشته باشد.
- تنها برای کاربردهای نوین و کاربردهای صنعتی باشد.
این بدان معناست که در صورت وجود حق ثبت اختراع در دستگاه‌های مشابه، درخواست ثبت اختراع رد خواهد شد.
شرایط ثبت اختراع در اوکراین
درخواست ثبت اختراع به هر زبانی ثبت می‌شود و تاریخ تشکیل پرونده مشخص می‌شود. با این حال ترجمه اوکراینی باید ظرف دو ماه از تاریخ ثبت در ادارۀ ثبت اختراعات ثبت شود. برای ثبت درخواست به موارد زیر نیاز داریم:
- دستورالعمل‌های ثبت نام با نام، آدرس و تابعیت متقاضی و مخترع
- شماره پرونده و تاریخ برنامه اولویت یا برنامه PCT
- مشخصات با ادعا، چکیده و نقشه‌ها
- کپی اصلاحات در صورت وجود
- وکالت نامه (به سادگی توسط متقاضی امضا و مهر شده است)، قانونی و محضری لازم نیست (ممکن است ظرف ۲ ماه از زمان ثبت درخواست به اداره ثبت اختراعات اوکراین ارائه شود)
- در صورت ادعای اولویت، کپی معتبر سند اولویت (ممکن است ظرف ۳ ماه از ثبت درخواست به اداره ثبت اختراعات اوکراین ارائه شود).
برای درخواست‌های ثبت اختراع که ادعای اولویت دارند، ارائه کپی معتبر سند اولویت ظرف سه ماه از ثبت درخواست ثبت اختراع در اوکراین ضروری است. ترجمه سند اولویت به زبان اوکراینی ضروری نیست، اما ممکن است توسط اداره ثبت اختراعات تحت شرایط خاص درخواست شود. قانونی یا محضری بودن وکالت نامه لازم نیست. ممکن است همزمان با تشکیل پرونده یا ظرف دو ماه از تاریخ تشکیل پرونده ارائه شود.
بررسی برنامه
درخواست ثبت اختراع اوکراین تحت بررسی اساسی قرار می‌گیرد. آزمون ماهیتی پس از ثبت درخواست مربوطه و پرداخت هزینۀ رسمی آغاز می‌شود. متقاضی باید ظرف مدت تعیین شده از زمان ارسال درخواست، درخواست خود را تنظیم و هزینه رسمی را پرداخت کند.
دوره مخالفت
هر شخص ثالث می‌تواند با پرداخت هزینه مربوطه ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ انتشار، نسبت به این درخواست اعتراض کند. اداره ثبت اختراع یک نسخه از این اعتراض را به متقاضی ارسال می‌کند، وی حق ارائۀ پاسخ مستدل و همچنین اصلاح درخواست را در طی دو ماه از تاریخ دریافت اعتراض دارد. نتایج بررسی آن در نتیجه‌گیری مربوط به هیئت آزمون منعکس می‌شود. پیگرد قانونی فقط به زبان اوکراینی انجام می‌شود. یک متقاضی باید در نظر داشته باشد که ترجمه به زبان اوکراینی از روسی معمولاً هزینه کمتری نسبت به سایر زبانهای پرکاربرد (از جمله زبانهای PCT) دارد.
هزینه اعطای اعتبار و نگهداری
هزینه‌های رسمی انتشار و صدور هزینه باید ظرف سه ماه از تاریخ دریافت تصمیم برای اعطای حق ثبت اختراع، پرداخت شود. تمدید این مدت با پرداخت هزینه اضافی برای شش ماه دیگر امکان پذیر است. مدت اعتبار حق ثبت اختراعات در اوکراین ۲۰ سال از تاریخ ثبت است.
مدت زمان ثبت نام
از زمان ثبت نام تا اعطای حق ثبت اختراع در اوکراین به طور متوسط ۳-۵ سال طول می‌کشد.
نمایندگی توسط وکیل ثبت اختراع
برای خارجی‌ها لازم است مراحل ثبت اختراع در اوکراین از طریق یک نماینده یا یک وکیل قانونی صورت بگیرد.
مروری بر روش ثبت اختراع در اوکراین
پس از اتمام مراحل ثبت پرونده، یک درخواست به مدت ۲-۳ ماه تحت بررسی رسمی قرار می‌گیرد. به شرطی که متقاضی کلیه مدارک مورد نیاز را ارائه دهد، در مورد نتیجه مثبت بررسی اطلاعیه‌ای صادر می شود. اگر یک اختراع شرایط لازم برای ثبت اختراع را داشته باشد حق ثبت به او اعطا می‌شود. پس از پرداخت هزینه‌های ثبت نام و انتشار، حق ثبت اختراع صادر می‌شود. مدت پرداخت هزینه‌های تعیین شده ۳ ماه پس از تاریخ دریافت تصمیم گیری است. مراحل ثبت اختراع در اوکراین از ۲ تا ۳ سال طول می‌کشد.
منبع: patents in ukraine
