حق ثبت اختراع ابزاری اساسی برای تشویق سرمایه گذاری در نوآوری و تشویق انتشار آن است. کمیسیون اروپا دائماً بر نیاز و تأثیرات قوانین مربوط به حق ثبت اختراع در سراسر اتحادیه اروپا نظارت می‌کند. این اتحادیه در تلاش است تا خدماتی همچون صرفه جویی در هزینه، حفاظت یکنواخت و کارآمد از ثبت اختراع را در سراسر اروپا ارائه دهد و در حال بررسی اقداماتی برای افزایش بهره‌وری از ثبت اختراع است. سازمان ثبت اختراع اروپا «European Patent Organization»، در تاریخ ۷ اکتبر سال ۱۹۷۷ میلادی و با توجه به کنوانسیون ثبت اختراعات اروپا «EPC» تأسیس شد.
حق ثبت اختراع – انگیزه‌ای برای نوآوری
ثبت اختراع یک عنوان حقوقی است که می‌تواند برای هر اختراعی با ویژگی فنی اعطا شود به شرطی که جدید باشد، شامل یک “مرحله اختراع” باشد و مستعد کاربردهای صنعتی باشد. یک حق ثبت اختراع می‌تواند نحوه کار، پروسه انجام کار و نحوه ساخت آنها را در بر بگیرد. هرکسی می‌تواند درخواست ثبت اختراع کند. این درخواست به مالک این حق را می‌دهد که از ساخت، استفاده یا فروش اختراع بدون اجازه او جلوگیری کند.
در واقع حق ثبت اختراع، شرکت‌ها را تشویق می‌کند که سرمایه گذاری‌های لازم برای نوآوری را انجام دهند و انگیزه‌ای را برای افراد و شرکت‌ها فراهم می‌کند تا منابع خود را به تحقیق و توسعه اختصاص دهند. حق ثبت اختراع همچنین حاکی از افشای اختراع ثبت شده است که این امر باعث گسترش نوآوری می‌شود.
در حال حاضر متقاضیان به منظور محافظت از یک اختراع یا فناوری، می‌توانند اختراعات (فنی) را در دفتر ثبت اختراع اروپا یا ثبت اختراع ملی در یک کشور خاص ثبت کنند. حق ثبت اختراع ملی توسط مقامات ملی صلاحیت‌دار در کشورهای اتحادیه اروپا و یا توسط حق ثبت اختراع اروپا اعطا می‌شود که به طور مرکزی توسط اداره ثبت اختراعات اروپا انجام می‌گیرد.
اقدامات کمیسیون
اصلاح حق ثبت اختراع: ثبت اختراع واحد
کنوانسیون ثبت اختراع اروپا، متشکل از ۳۸ کشور عضو، شامل مجموعه کشورهای اتحادیه اروپا و نیز، آلبانی، کرواسی، مقدونیه، ایسلند، لیختن‌اشتاین، موناکو، نروژ، سن‌مارینو، صربستان، سوئیس و ترکیه است. حق ثبت اختراع اروپا با اثر واحد و دادگاه ثبت اختراعات جدید ایجاد می‌شود. در حقیقت ثبت اختراع یک عنوان حقوقی است که هزینه‌های کلان و کارهای اداری را کاهش داده و در یک مرحله محافظت یکنواخت را در سرتاسر کشورهای شرکت کننده فراهم می‌کند. اولین اقدام جهت ثبت اختراع در تمامی کشورها، تنظیم تقاضانامه (application) ثبت و تشکیل پرونده (filing) در اداره ثبت اختراعات آن کشور است. این تقاضانامه دارای قسمت‌هایی نظیر عنوان اختراع، سابقه و شرح فنی آن است.
محافظت از ثبت اختراع واحد مدل سودمندی
مدل سودمندی حق ثبت شده‌ای است که به دارنده، استفاده منحصر به فرد از یک اختراع فنی را می‌دهد. در بعضی از کشورها گاهی اوقات از مدل‌های سودمند به عنوان “حق ثبت اختراع خرده پا” یاد می‌شود.
مدل سودمندی گواهینامه‌های حفاظت تکمیلی
گواهینامه‌های حفاظت تکمیلی (SPC) یک حق مالکیت معنوی هستند که به عنوان تمدید حق ثبت اختراع عمل می‌کنند. SPCها توسط قانون اتحادیه اروپا ایجاد شده‌اند و با ثبت درخواست جهت حفاظت از یک اختراع یا نوآوری فنی، ارزیابی‌ها آغاز شده و پس از احراز شرایط پتنت شدن، گواهی ثبت اختراع به متقاضی اعطا می‌گردد. گواهینامه حفاظت تکمیلی، حقی است که مدت‌زمان قانونی اعتبار پتنت‌های دارویی را با توجه به دوره زمانی لازم برای اخذ مجوز بازاریابی تمدید می‌کند. «SPC» نوعی تعادل بین علاقه صاحب فناوری برای بهره‌برداری بهینه از حقوق پتنت و علاقه عمومی بر کنترل محصولات دارویی ایجاد می‌کند.
اختراعات بیوتکنولوژی
قوانین مربوط به گستردگی و محدودیت‌های حمایت از حق ثبت اختراع برای اختراعات بیوتکنولوژی در اتحادیه اروپا با بخشنامه ۹۸/۴۴ / EC در مورد حمایت قانونی از اختراعات بیوتکنولوژی هماهنگ شده است. اختراعات بیوتکنولوژی مربوط به محصولاتی است که از مواد بیولوژیکی تشکیل شده یا حاوی آنها هستند یا فرایندهایی که به تولید، پردازش یا استفاده از مواد بیولوژیکی می‌پردازند. بسیاری از زمینه‌های مدرن که امتیاز به آنها اعطا می‌شود مانند پزشکی، غذا، نوشیدنی‌ها و روش‌های جراحی، ناشی از پیشرفت در عرصه بیوتکنولوژی هستند که دسترسی به آنها برای مصرف‌کننده بدون اختراعات ممکن نبوده است. چنین اختراعاتی در صورت داشتن شرایط عمومی برای قابلیت ثبت اختراع مانند تازگی، اختراع و کاربردهای صنعتی قابل ثبت هستند.
حفاظت از اختراعات بیوتکنولوژی و افزایش بهره برداری از حق ثبت اختراع
اتحادیه نوآوری که یک استراتژی میان مدت را برای نوآوری در اتحادیه اروپا ترسیم می‌کند شامل تعهدی برای بهبود بهره برداری اقتصادی از حقوق مالکیت معنوی است. برای تحقق این تعهد، یک سند کاری، “به سمت افزایش ارزش ثبت اختراع برای رشد و مشاغل” منتشر شده است. در این سند موانع عمده‌ای بررسی شده است که شرکت‌های اروپایی به ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط در بهره برداری از اختراع ثبت شده موجود، با آن روبرو شده‌اند و اصطلاحاً “اختراع ثبت شده خفته” نامگذاری شده است.
همچنین گزینه‌های کوتاه مدت یا میان مدت و بلند مدت برای استفاده بهتر از اختراع ثبت شده خفته را به طور خلاصه بیان می‌کند. این سند کاری به عنوان پایه‌ای برای بحث در مورد نیاز و راه‌های افزایش بهره برداری از اختراع در نظر گرفته شده است.
هنگامی‌که یک مخترع درخواست ثبت اختراع می‌دهد، بایستی نشان دهد که اختراع او واجد شرایط لازم است. به عنوان مثال در امریکا، اداره ثبت اختراع و علامت تجاری امریکا، پنج اصل برای ثبت اختراع مقرر کرده است که طبق آن، اختراع بایستی کاربردی، جدید، غیر قابل تشخیص و پیرامون یک موضوع مهم بوده و نیز اینکه قبلاً افشا نشده باشد.
مراحل ثبت اختراع در اروپا
- نوشتن گزارش اختراع متقاضی به زبان انگلیسی، آلمانی یا فرانسه
- نوشتن پیش نویس پتنت براساس گزارش اختراع بواسطه وکیل
- پر کردن فرم‌های رسمی اداره ثبت اختراعات اروپا
- تشکیل و پیگیری پرونده برای ثبت اختراع در اروپا
- بررسی پرونده در شعبه به لحاظ کامل بودن مدارک
- بررسی اختراعات موجود و ثبت شده توسط اداره ثبت اختراع
- انتشار پرونده شامل تمامی جزییات قانونی و فنی پرونده و نتایج جست وجو در روزنامه رسمی به صورت چاپی و دیجیتال
- بررسی ماهیتی محتویات پرونده در صورت تسلیم درخواست و پرداخت هزینه‌های لازم
- اعطای گواهی ثبت اختراع
تمدید سالیانه: در صورت پرداخت هزینه‌های لازم، پروانه ثبت اختراع در هر یک از کشورهای عضو اتحادیه که مورد درخواست قرار گرفته‌اند بطور سالیانه تمدید خواهند شد.
اعمال حق: درصورتی که دارنده امتیاز معتبر اختراع در هر یک از کشورهای مربوطه، متوجه نقص حقوق پتنت توسط اشخاص ثالث شود می‌تواند برای احقاق حقوق خود از طریق مختلف اقدام نماید.
منبع: patents in europe
